Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Sleutelcompetentie wiskunde, wetenschappen, technologie en STEM: Audiovisueel lesmateriaal
Deze pagina bevat filmpjes en audiofragmenten om te werken rond de sleutelcompetentie wiskunde, wetenschappen, technologie en STEM.
We tonen je voor elke bouwsteen relevante audiovisuele collecties, luisterfragmenten en filmpjes op Het Archief …
Video -
Translanguaging in groepswerk
Korte videoreportage over hoe je je leerlingen kan toelaten hun thuistaal in te zetten tijdens het groepswerk.
VideoNieuwPedagogisch begeleider -
Situeren met windrichtingen: Fiche
Deze bundel biedt een herhaling van de theorie over het situeren met windrichtingen. Naast de samenvatting bevat het ook extra oefeningen om de vaardigheden verder te verdiepen.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Schuifmaat: Aflezen
Dit leermiddel legt je stap voor stap uit hoe je een schuifmaat kan aflezen. Daarnaast zijn er enkele oefeningen om het aflezen van de liniaal en nonius te oefenen.
Interactieve oefeningNieuwLeerkracht -
Gebruik atlas: Fiche
Deze bundel biedt een beknopte herhaling van de theorie over het gebruik van een atlas. Naast een samenvatting bevat het ook aanvullende oefeningen.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Introductie tot websites: Kennismaking met HTML & CSS
Leerlingen/studenten maken dagelijks gebruik van websites, maar weten meestal (nog) niet hoe die werken. Via deze inleidende lessenreeks op Dodona kunnen ze kennismaken met HTML & CSS. Bedoeling van de cursus is om een basiskennis mee te geven …
WebsiteNieuwLeerkracht -
Introductie tot databanken: Kennismaking met SQL
Leerlingen/studenten maken dagelijks gebruik van databanken, maar weten meestal (nog) niet hoe die werken. Via deze lessenreeks op Dodona maken ze kennis met SQL. Bedoeling van de cursus is om een basiskennis mee te geven in enkele lessen, waarop …
WebsiteNieuwLeerkracht -
Eenvoudige eerstegraadsvergelijkingen: Oefeningen
Tien oefeningen op het oplossen van eenvoudige eerstegraadsvergelijkingen van de vorm ax+b=c.
Hiermee kan je jouw leerlingen van het zesde leerjaar laten kennis maken met de algebra uit de eerste graad secundair. Deze fiches zijn ideaal voor de …Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Statistisch onderzoek: ICT-oefening
Online oefening waarbij leerlingen een statistische verwerking doen van een klein onderzoek. De leerlingen leren daarbij in Excel:
- een gegevenstabel typen;
- formules genereren (gemiddelde, mediaan, minimum en maximum);
- zelf een formule ingeven …
WebsiteNieuwLeerkracht -
Code City: Codeerlessen
Coderen en computationeel denken zijn dé vaardigheden van de toekomst. Door te coderen leren kinderen de digitale wereld beter begrijpen. Ze leren logisch nadenken, krijgen een beter ruimtelijk inzicht en lossen problemen op. Een flinke …
WebsiteNieuwLeerkracht, ICT-coördinator -
Dierenrassen: Taak
Ontdek de diversiteit van dierenrassen in dit lesmateriaal. Je studenten staan stil bij de uiterlijke kenmerken van huisdieren en variëteit aan rassen.
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht -
Huisinstallatie: Cursus
Deze cursus zet je leerlingen aan om een elektrische installatie te ontwerpen. Tijdens de opdrachten zullen ze de technische specificaties, wettelijke voorschriften en financiële aspecten van een huisinstallatie onderzoeken. Ze zullen dit …
Downloadbaar lesmateriaalNieuwLeerkracht